పుష్య మాసమును పౌష్య మాసం అని కూడా అని పిలుస్తారు. పుష్యమాసంలో రవి పాక్షికంగా ధనుస్సు రాశిలో పాక్షికంగా రాశిచక్రం యొక్క మకర రాశి (మకరం) లో సంచారం చేస్తుంది. హిందూ మతం చాంద్రమాన క్యాలెండర్ ప్రకారం 10వ నెల. రవి మకర రాశిలో ప్రవేశించినప్పుడు ఆ రోజు మకర సంక్రాంతి లేదా మకర సంక్రమణగా జరుపుకుంటారు. దక్షిణ భారతదేశంలో క్యాలెండర్ ప్రకారం ఉత్తరాయణం అని పిలుస్తారు. ఉత్తరంవైపుకు దిశలో సూర్యుని యొక్క ప్రయాణం ప్రారంభంలో సూచిస్తుంది. ఇటు వంటి పలు మతపరమైన మరియు ఆధ్యాత్మిక ప్రాముఖ్యత జోడించబడింది.
ఈ నెలకు పుష్యమి నక్షత్రం పేరు పెట్టారు. నెల దీనిలో చంద్రుడు నెల పుష్య మాసంగా లెక్కించి ఉంది పౌర్ణమి రోజున లేదా దగ్గరగా పుష్యమికు కూటమి వద్ద ఉంది. శ్రీ లక్ష్మీ నారాయణ దేవతగా పుష్యమి పాలిస్తుంది మరియు పూజలు చేయాలి. పుష్యమి నక్షత్రమ్ రాశిచక్రం సైన్ క్యాన్సర్ (కర్కాటక రాశి)లో పడతాడు మరియు బృహస్పతి (గురుడు) నక్షత్ర దేవత అయితే శని దాని పాలక గ్రహంగా ఉంటుంది.
భోగి వంటి ముఖ్యమైన పండుగలు, మకర సంక్రాంతి పుష్యమి నక్షత్రమ్ లో సంభవించింది. సౌర నెల ధనుర్మాసం భోగి పండుగతో ముగుస్తుంది. సెయింట్ శ్రీ నరహరి తీర్ధులు (శ్రీ మాధవాచార్యులు రెండవ శిష్యుడు) యొక్క ఆరాధనా; శ్రీ రఘోత్తమ తీర్ధులు (తిరుకొఇల్లుర్ Thirukoilur) మరియు శ్రీ పురందర దాసు గారి ఆరాధనా ఉత్సవములు ఈ పుష్యమాసం సమయంలో వస్తుంది. ఉడిపి శ్రీ క్రిష్ణ దేవాలయం వద్ద ప్రముఖ Paryaya పండుగ రెండు సంవత్సరాలకు ఒకసారి పుష్య సమయంలో జరుగుతుంది.
మకర సంక్రమణ మాఘ మేలా త్రివేణి సంగమం (ప్రయాగ-అలహాబాద్) వద్ద, ప్రముఖ బాతింగ్ ఫెస్టివల్ మరియు మతపరమైన ఫెయిర్ ప్రారంభంలో సూచిస్తుంది. ఇది లార్డ్ విష్ణు ద్వారా తేనె కుండ (అమృతా కలశం) మోసుకెళ్ళే అయితే తేనె యొక్క కొన్ని చుక్కల అలహాబాద్ (ప్రయాగ), హరిద్వార్, నాసిక్ మరియు ఉజ్జయినీ వద్ద పడిపోయింది అని చెబుతారు. ఈ పవిత్ర స్థలాలు తీర్థాలు (Theerthas) మానవులు ఈ ప్రదేశాలలో పవిత్ర స్నానం ద్వారా వారి పాపాలు కడగడం అని పేరు గణనీయమైన ఖ్యాతిని గడించారు. మకర సంక్రాంతి రోజున ఈ ప్రదేశాలలో స్నానం అత్యంత ప్రతిభావంతులైన గా పరిగణించబడుతుంది, ఇది ఆధ్యాత్మిక ప్రాముఖ్యత చెందింది.
ఈ నెల దేవతలకు అలాగే పూర్వీకులకు రెండు వివిధ ఆచారాలు మరియు పూజలు చేస్తూ అంకితం. సప్తమి, అష్టమి మరియు నవమి పక్ష పుష్య మాసం యొక్క బహుళ తిధుల రోజుల పితృ యజ్ఞాలు, శాన్నవతి శ్రార్ధం (Shannavathi Sraaddha) భావన కింద పడిపోవడం పితృ తర్పణాలు చేయవలసిన పవిత్ర రోజులు ఇవి Poorvedyu, Ashtaka మరియు Anvashtaka రోజుల గా సూచిస్తారు. పుష్యమాసంలో వేద అభ్యసన, వేదాలు పౌర్ణమి రోజు కోసం అత్యంత పవిత్రమైన రోజుగా పరిగణిస్తారు. ఆధ్యాత్మిక ప్రాముఖ్యత యొక్క లాట్ పుష్య జోడించబడింది. పుష్యమాసం ఆధ్యాత్మిక ప్రాముఖ్యత దృష్ట్యా భారతదేశం యొక్క కొన్ని ప్రాంతాల్లో వస్త్ర దానం మరియు తిల దానం మొదలైనవి ఈ నెలలో అనుకూలమైన నెలగా పరిగణించబడుతుంది.
పుష్య మాసం – నువ్వులు , బెల్లం ప్రాముఖ్యత :- పుష్యమాసం శని మాసం. ఈ మాసం లో శని ప్రభావం అధికంగా ఉంటుంది. జ్యోతిశాస్త్రం ప్రకారం శని మన శరీర జీవ నాడి కారకుడై ఉంటాడు. ఈ జీవ నాడి యొక్క ఒక శాఖ హృదయ స్పందనను ,రక్త ప్రసరణను నిర్ణయిస్తుంది. ధనుర్మాసం అయిపోయేటప్పటికి ,శరీరంలోని కొవ్వు పదార్ధం తగ్గడం వల్ల , మకర మాసం మొదలు అయ్యే సమయానికే ఈ కొవ్వు పదార్ధపు కొరతను తీర్చాలని చెప్పబడింది. ఇందు వల్ల రవి ప్రభావం (ఎండ వేడిని) ఎదుర్కోవటానికి శరీరంలోని ముఖ్య జీవనాడి ఆరోగ్యంగా పని చెయ్యడం వల్ల, హృదయ స్పందన సక్రంగా ఉండేటట్లు చెయ్యగల “నువ్వులు – బెల్లం” తినాలి అనే నియమం పెట్టారు.
పుష్యమి నక్షత్రం శని నక్షత్రం..ఈ నక్షత్రానికి బృహస్పతి అధిదేవత. శనికి అధి దేవత యముడు. “యమం ” అంటే “సం యమం” అని అర్ధం, అంటే ఆధీనంలో ఉంచుకోవటం. అంటే శరీరాన్ని ఆరోగ్యపు ఆధీనంలో ఉంచుకోవటం ఈ జీవ నాడి మూలంగ మాత్రమే సాధ్యమవుతుంది. జీవనాడి యొక్క ఈ క్రియకు కొవ్వు పదార్ధం తక్కువ అయితే శ్క్తి లేకపోవడం, అనారోగ్యం మొదలు అయినవి కలుగుతాయి. వీటిని నివారించే శక్తి కేవలం నువ్వులు బెల్లానికి మాత్రమే ఉంది.
– వల్లూరి పవన్ కుమార్ (విప్ర ఫౌండేషన్)