ఆశ్వీయుజ బహుళ ద్వాదశి. ఈ రోజున దూడతో కూడిన గోవును పూజించాలి. ప్రదోష కాలంలో నున్న ద్వాదశీ రోజున చేయాలి. ఈ రోజున వత్స (దూడ) తో కూడి వున్న గోవును పూజించాలి. రాగి పాత్రతో దాని పాదమందు అర్ఘ్యము ఇవ్వాలి.
క్షీర సాగర మదనంలో కామధేనువై జన్మించి దేవాసురులచే పూజించ బడినట్టి సకల దేవతా స్వరూపిణి అయినటువంటి గోమాతా నీకు నమస్కారము. ఈ అర్ఘ్యం గ్రహించు అని అర్ధం.
ఋగ్వేదంలో “ఋక్కులు” పశువుల యొక్క ప్రాముఖ్యతను వివరించాయి. ఋగ్వేద కాలమునాటి ఆర్యులు పశు సంపద మీద ఎక్కువగా ఆధార పడ్డారు కాబట్టి ఆవుకు అతి పవిత్రమైన స్థానమిచ్చి చాలా ప్రాముఖ్యతను ఆపాదించారు. ఈ కాలంలో పశువులను “గోధనముగా”భావించడమే కాకుండా, ఎవరికి ఎక్కువ పశు సంపద వుంటుందో, వారిని “గోమతులు” అని పిలిచేవారు.
ఈ రోజున తైల పక్వము, స్థాలీ పక్వము గోసంభందమైన పాలు, పెరుగు, నెయ్యి మొదలగు అన్నింటిని విడిచి పెట్టాలి. రాత్రి పూత మినుముతో చేసిన ఆహారాన్ని తిని భూమి మీదనే విశ్రమించాలి. ఇలా ఐదు రోజులు ఈ విధిని ఆచరించాలి. ఈ ఐదు రోజులు రాత్రి తోలి అర్ధ భాగంలో నీరాజన విధి నిర్వర్తించాలి. ఈ ద్వాదశి వెళ్ళిన మరునాడు త్రయోదశి రోజున అపమృత్యు నివారణార్ధం యమునికి బలిదీపాన్ని ఇవ్వాలి.
– వల్లూరి పవన్ కుమార్ (విప్ర ఫౌండేషన్)